Pharmaceutical care in the treatment of diabetes

Abstract

Diabetes mellitus is characterized by impairment of insulin secretion and/or impairment of tissue sensitivity for insulin. The disease is chronic and associated with microvascular and macrovascular complications and a decreased quality of life. Treatment goals are based on the achievement of predefined glucose, blood pressure and lipid levels, using pharmacotherapy and nonpharmacological measures. Studies reveal many treatment problems such as adverse drug reactions, the presence of untreated indications, use of inadequate drug doses, low adherence, drug interactions etc. which may result in treatment failure. In contrast, treatment success is associated with patient education about the disease and the quality of medical care which is reflected in an interdisciplinary health strategy that stimulates the active role of the patient in disease control. Pharmacists can and must contribute in solving treatment problems and improving patient outcomes. Key activities of pharmacists are the education of patients about adequate nutrition, drug use, prevention or mitigation of adverse drug reactions and interactions and improvement of adherence. Moreover, pharmacists should, periodically, evaluate treatment outcomes and search for new potential or actual treatment problems. Many studies showed that the aforementioned pharmacy activities contribute to improvement of patient outcomes in diabetes, increased productivity of patients and reduction of treatment costs.

Dijabetes melitus se karakteriše poremećajem u sekreciji insulina i/ili poremećajem osetljivosti tkiva na insulin. Bolest je hronična, udružena sa mikrovaskularnim i makrovaskularnim komplikacijama i umanjenim kvalitetom života. Terapijski ciljevi se zasnivaju na postizanju ciljnih vrednosti glukoze, krvnog pritiska i lipida, pomoću farmakoterapije i nefarmakoloških mera. Istraživanja pokazuju da su problemi u terapiji mnogobrojni poput ispoljavanja neželjenih reakcija na lek, postojanja nelečenih indikacija, primene neodgovarajućih doza lekova, nedovoljnog stepena adherence, interakcija i sl., dok je posledica navedenih problema, neretko, neuspeh terapije. Nasuprot tome, uspeh terapije zavisi od edukovanosti samog pacijenta o bolesti i kvaliteta zdravstvene zaštite koji se ogleda u postojanju interdisciplinarne zdravstvene strategije koja stimuliše aktivnu ulogu pacijenta u kontroli bolesti. Farmaceuti mogu i moraju pružiti doprinos rešavanju terapijskih problema i poboljšanju ishoda pacijenata. Od ključnih aktivnosti farmaceuta izdvajaju se edukacija pacijenata o pravilnom načinu ishrane, pravilnoj primeni terapije i prevenciji ili ublažavanju neželjenih reakcija i interakcija i poboljšanju stepena adherence. Takođe, dužnost je farmaceuta da periodično prati ishode terapije i procenjuje pojavu novih potencijalnih ili aktuelnih terapijskih problema. Mnogobrojna istraživanja pokazuju da navedene aktivnosti farmaceuta u značajnoj meri doprinose poboljšanju ishoda pacijenata sa dijabetesom, njihovoj povećanoj produktivnosti i smanjenju troškova lečenja.