Primena faktorske analize u ispitivanju psihometrijskih karakteristika upitnika za procenu znanja o osteoporozi i kvaliteta života pacijenata sa osteoporozom

Abstract

Uvod i cilj. Za ispitivanja zdravstvenih ishoda koje pacijenti mogu da prijavljuju,neophodna je upotreba validiranih upitnika. Subjektivna merenja zdravlja, kao što sumerenje kvaliteta života, jesu merenja koja se fokusiraju na uticaj bolesti i tretmana naživot pojedinaca. Razumevanje socijalnih dimenzija povezanih sa lečenjem bolesti odvelike je važnosti u pružanju farmaceutskih zdravstvenih usluga. Blagovremenoprepoznavanje faktora rizika za razvoj bolesti od presudne je važnosti u prevencijibolesti, što je domen socijalne farmacije i farmaceutske prakse. Ciljevi ove doktorskedisertacije bili su adaptacija upitnika za ispitivanje znanja o osteoporozi (OKAT) zapopulaciju žena koje su stanovnici Srbije, njegova primena u ispitivanju faktora rizika,validacija upitnika Internacionalne fondacije za osteoporozu za procenu kvaliteta životapacijenata sa osteoporozom (QUALEFFO-41) i analiza ekonomske opravdanosti lečenjaosteoporoze alendronskom i ibandronskom kiselinom.Metodologija. Podaci su prikupljani prospektivno kroz tri studije. Studije su sprovedenena Farmaceutskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, Institutu za reumatologijuMedicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Institutu za lečenje i rehabilitacijuNiška banja Medicinskog fakulteta Univerziteta u Nišu. Za adaptaciju OKAT upitnikakao i njegovu primenu u okviru ispitivanja faktora rizika sprovedene su dve studijepreseka. U prvoj studiji (adaptacije upitnika) učestvovalo je 250 ispitanica starosti od 18do 25 godina, dok je u drugoj učestvovalo 495 ispitanica starijih od 25 godina. Studijavalidacije QUALEFFO-41 upitnika, sprovedena kao kontrolna studija, obuhvatila je 100pacijenata sa osteoporozom (50 bez i 50 sa vertebralnim prelomima). Za poređenje rezultata korišćen je upitnik EuroQol Grupe EQ-5D. Za analizu troškovne efektivnostilečenja alendronskom i ibandronskom kiselinom korišćen je cenovnik usluga iproizvoda Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje Srbije...

Introduction and aims. It is necessary to use validated questionnaires to test the patientreported health outcomes. Subjective measurements of health, such as quality of life, arefocused on impact of the disease and treatment on the life of an individual.Understanding the social dimensions related to the treatment of the disease is of greatimportance for providing pharmaceutical care services. Identification of the risk factorsis of the outmost importance for prevention measures, which belongs to the field ofsocial pharmacy and pharmacy practice. The objectives of this doctoral dissertationwere: adaptation of the Osteoporosis Knowledge Assessment Tool for the Serbianfemale population (OKAT), its application in the research of risk factors, validation ofthe International Osteoporosis Foundation Quality of Life questionnaire (QUALEFFO-41) and analysis of the economic feasibility of the osteoporosis treatment withalendronic and ibandronic acid.Methods. Data were collected prospectively within the three studies. Studies wereconducted at the University of Belgrade Faculty of Pharmacy, Institute ofRheumatology, University of Belgrade School of Medicine and the RheumatologyInstitute Niska Banja, University of Nis Faculty of Medicine. Adaptation of the OKATquestionnaire and its application in the risk factors analysis were carried out byconducting two studies: the study of OKAT questionnaire adaptation which included250 female participants aged from 18 to 25 years, and the study of the risk factorsanalysis that included 495 female participants over 25 years of age. The third study validation study of the QUALEFFO-41 questionnaire, was conducted as a case-controlstudy and included 100 patients with osteoporosis (50 with and 50 without vertebralfractures). EuroQol EQ-5D questionnaire was used for comparison with theQUALEFFO-41 questionnaire results. For the costs of treatment analysis usingalendronic or ibandronic acid, the price list of the Republic Fund of Health Insurancewas used...