Prospektivna sistemska analiza rizika u procesu izdavanja lekova u javnoj apoteci - perspektiva unapređenja kvaliteta usluga i bezbednosti pacijenata

Abstract

Izdavanje lekova, jedna od osnovnih aktivnosti u farmaceutskoj praksi, predstavljaproces koji je rizičan i sklon nastanku grešaka, zbog čega potencijalno moţe ugrozitibezbednost pacijenata. Sa porastom nivoa svesti o značaju ovog problema, došlo je i dopovećanja broja studija u ovoj oblasti tokom protekle decenije, koje su primarnofokusirane na ispitivanje incidence, tipova i uzroka propusta u izdavanju lekova. Ipak,sa razvojem modernog pristupa medicinskim greškama, u sve većoj meri se naglašavaznačaj proaktivnog upravljanja rizicima, pre nanošenja štete pacijentu. Primena alata zaprospektivnu analizu rizika već je počela u velikom broju procesa zdravstvene zaštite,uključujući izdavanje lekova. Ipak, ove studije se uglavnom sprovode u bolnicama, dokih na primarnom nivou gotovo uopšte nema, posebno u javnim apotekama, gde senajvećem broju pacijenata vrši izdavanje lekova.Ova doktorska disertacija imala je za cilj sprovoĎenje prospektivnih sistemskih analizarizika u procesima izdavanja lekova u javnim apotekama u Republici Srbiji i SRNemačkoj, radi identifikacije potencijalnih grešaka, kvantifikacije i rangiranja prioritetapridruţenih rizika, kao i definisanja korektivnih mera za smanjenje rizika za bezbednostpacijenata. Cilj je takoĎe bilo sprovoĎenje komparativne analize dobijenih rezultata uRepublici Srbiji, kao zemlji u razvoju, i SR Nemačkoj, kao razvijenoj zemlji.Analize načina (oblika) i efekata otkaza (FMEA) su sprovedene u periodu od januara domaja 2016. godine u Republici Srbiji i u oktobru 2016. godine u SR Nemačkoj. Najpresu multidisciplinarni timovi, koji su se sastojali od moderatora i eksperata u izdavanjulekova, primenom tehnike „oluja ideja‖ kreirali dijagram toka analiziranog procesa, iidentifikovali potencijalne greške, zajedno sa njihovim uzrocima i posledicama. Zatimje izvršena kvantifikacija pridruţenih rizika, izračunavanjem broja prioriteta rizika(RPN) za svaku potencijalnu grešku, na osnovu njene ozbiljnosti, učestalosti idetektabilnosti. Najzad, definisane su korektivne mere i njihovi potencijalni efekti suprocenjeni za greške sa najvišim vrednostima RPN-ova. Identifikovane greške,korektivne mere, kao i potencijal za smanjenje rizika u Republici Srbiji i SR Nemačkojsu zatim uporeĎeni sprovoĎenjem kvalitativne komparativne analize...

Dispensing of medicines, one of the central activities in pharmaceutical practice, isconsidered to be inherently risky and susceptible to errors, thereby posing a constantpotential threat to patient safety. Raising awareness of this issue has resulted in anincreasing number of studies over the last decade, focusing primarily on the incidence,types and causes of dispensing incidents. However, the modern approach to medicationerrors emphasizes the importance of proactive risk mitigation, i.e. acting before thepatient harm has occurred. The application of prospective risk analyses tools to varioushealth care processes, including dispensing of medicines, has already started. However,these studies are mostly conducted in the hospital setting, while they are almost nonexistentat the primary level of health care, particularly in community pharmacies,where the greatest number of patients are habitually issued medicines.This doctoral dissertation aimed to conduct prospective systemic risk analyses of themedicines dispensing processes in the community pharmacy settings in Serbia andGermany, so as to identify, quantify and prioritize potential failure modes, as well as todefine adequate measures for patient safety risk reduction. Furthermore, the aim was toperform a comparative risk analysis of the findings obtained in Serbia, as developingcountry, and Germany, as developed country.Failure Mode and Effects Analyses (FMEA) were conducted from January to May 2016in Serbian and in October 2016 in German community pharmacies. First,multidisciplinary teams consisting of a leader and process experts employedbrainstorming techniques to map medicines dispensing processes and identify failuremodes, along with their causes and effects. Then, the associated risks were quantified bycalculating Risk Priority Numbers (RPNs) for each failure mode based on its severity,occurrence and detectability. Finally, corrective actions were developed and theirpotential effects were evaluated for the failure modes with the highest RPNs. Theidentified failure modes, corrective actions as well as the potential for risk reduction inSerbia and Germany were further compared by performing qualitative analysis...